Η Ελλάδα θα μείνει για χρόνια εκτός αγορών ...
Λαγός ο Πάγκαλος, βέβαιη η αναδιάρθρωση του χρέους.

Βασικοί μοχλοί του ίδιου προπαγανδιστικού μηχανισμού παραμένουν ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ. Θ. Πάγκαλος.


Όπως έχουμε γράψει από τις 13 Οκτωβρίου, οι δυο τους λειτουργούν σε απόλυτο συντονισμό, έστω και αν φαινομενικά εμφανίζονται να λένε τα εκ διαμέτρου αντίθετα.


Ο ένας κόβει και ο άλλος ράβει, ουσιαστικά προετοιμάζοντας την κοινή γνώμη για το αναπόφευκτο: Αναδιάρθρωση του χρέους, που από τον κ. Πάγκαλο παρουσιάστηκε (τόσο από το «Βήμα της Κυριακής», όσο και σε χθεσινή παρουσία του στην πρωινή ενημερωτική ζώνη της ΝΕΤ) περίπου ως… πράξη σωτηρίας, διαφημίζοντας την αναδιάρθρωση, χάρη στην οποία θα μειωθούν τα επιτόκια αποπληρωμής των χρεών μας. Κρύβει, όμως, τις σοβαρές συνέπειες που θα έχει μια τέτοια κίνηση για την χώρα. Κατά την άποψή του, η αναδιάρθρωση δεν πρέπει να δαιμονοποιείται.


Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο ο κ. Πάγκαλος, αφού επί καιρό δαιμονοποιούσε ο ίδιος την προσφυγή της Ελλάδας στο ΔΝΤ, όταν αυτή έγινε, χρησιμοποίησε την ίδια ακριβώς έκφραση που χρησιμοποιεί και τώρα για την αναδιάρθρωση: «Δεν πρέπει να δαιμονοποιείται το ΔΝΤ».


Υπό αυτήν την έννοια, μπορούμε να θεωρούμε ότι η αναδιάρθρωση έχει ήδη γίνει και απλώς δεν μας το έχουν πει, χρησιμοποιώντας τον κ. Πάγκαλο για να μας το ξεφουρνίσει με… τρόπο.


Από την πλευρά του, ο κ. Παπανδρέου σε συνέντευξή του εφ’ όλης της ύλης στην εφημερίδα «Real News», δήλωσε τα ακριβώς αντίθετα. Είπε ότι η Ελλάδα δεν συζητά επαναδιαπραγμάτευση του χρέους της και δεν θα χρειαστεί να υπογράψει νέο μνημόνιο με την τρόικα μετά το 2013.


Συγκεκριμένα για την αναδιάρθρωση του χρέους, ο κ. Παπανδρέου είπε «δεν συζητάμε τέτοιο ενδεχόμενο. Πρόκειται για σενάρια που διακινούν όσοι επενδύουν στη χρεοκοπία της Ελλάδας».


Αυτό αποτελεί και την απόδειξη ότι Παπανδρέου και Πάγκαλος παίζουν από κοινού το ίδιο προπαγανδιστικό παιχνίδι. Διότι αν όποιος διακινεί σενάρια περί αναδιάρθρωσης του χρέους επενδύει, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, στην χρεοκοπία της Ελλάδας, τότε αυτό ακριβώς συμβαίνει στην περίπτωση του κ. Πάγκαλου. Ο οποίος, όμως, παραμένει μέχρι στιγμής στην θέση του και επομένως η μόνη λογική εξήγηση είναι ότι λειτουργεί ως λαγός σε σχέση με την επικείμενη αναδιάρθρωση.

Όσο για το θέμα της κήρυξης γενικών εκλογών σε περίπτωση που το ΠΑΣΟΚ ηττηθεί στις περιφερειακές, ο κ. Παπανδρέου δηλώνει στην εφημερίδα ότι δεν μπλοφάρει. «Οι πολίτες με ξέρουν καλά και γνωρίζουν ότι δεν συνηθίζω να μπλοφάρω», είπε συγκεκριμένα. Και πρόσθεσε: «Είμαι έτοιμος να με ξανακρίνουν οι πολίτες, αν χρειαστεί», επιμένοντας έτσι στην στρατηγική του γνωστού διλήμματος.


Δεν παρέλειψε ο κ. Παπανδρέου να σημειώσει πως οι εκλογές δεν είναι θέμα της τρόικας, κάτι που επίσης υποστήριξε και ο υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου σε συνέντευξή του στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία. Κατά τον υπουργό οι εκλογές είναι θέμα των εθνικών θεσμών και όχι της τρόικας («ο καθένας στο ρόλο του», είπε.» Η λειτουργία της δημοκρατίας μας είναι θέμα των εθνικών θεσμών»). Αλλά χθες βράδυ οι ειδήσεις από την Νέα Υόρκη έλεγαν πως η τρόικα δυσφορεί με την προοπτική διενέργειας εθνικών εκλογών.


Από την πλευρά του πάλι, ο κ. Πάγκαλος, στη συνέντευξή του στο «Βήμα», απαντά σχετικά με τις εκλογές: «Έχω την αίσθηση ότι δεν θα γίνουν πρόωρες εκλογές εφέτος ή του χρόνου». Δεν παρέλειψε μάλιστα να αναφερθεί και στον Γιάννη Δημαρά, με απαξιωτικό τρόπο (που θύμιζε την παλαιότερη δήλωσή του για τον «κ. Τίποτα», αναφερόμενος στον Δ. Αβραμόπουλο). Αποκάλεσε την υποψηφιότητα Δημαρά «μη υπαρκτή» και είπε πως «κανείς δεν ξέρει τίποτα γι' αυτόν, πέραν του ότι είναι συμπαθητικό και καλό παιδί».


Είναι πάντως απίστευτο πώς καταβάλλεται τώρα προσπάθεια να ωραιοποιηθεί η αναδιάρθρωση του χρέους, όταν μόλις πρόσφατα έναν τέτοιο ενδεχόμενο αντιμετωπιζόταν ως απευκταίο.


Ο ίδιος ο Ολι Ρεν, σε άρθρο του στην Ουόλ Στρητ Τζέρναλ τον περασμένο Αύγουστο είχε γράψει συγκεκριμένα πως «οι ανησυχίες για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι αστήρικτες». Μιλούσε δηλαδή ξεκάθαρα για ανησυχητική προοπτική.


Την ίδια περίπου περίοδο ο Άλαν Μπίτι, σε άρθρο του στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, συνιστούσε στην Ελλάδα να χρεοκοπήσει, αλλά να μην… βιαστεί. Θεωρούσε πιθανή την αναδιάρθρωση, αλλά έγραφε ότι στο μεταξύ η καλύτερη επιλογή της Ελλάδας είναι να προσποιείται ότι δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο! Όπως έγραφε, αν η Ελλάδα κήρυττε στάση πληρωμών, θα κατάφερνε μόνο ένα πράγμα: Την χαλάρωση των πιέσεων στη δημοσιονομική της κατάσταση. Αλλά και πάλι, έγραψε, θα συσσώρευε χρέος, χωρίς να επιλύεται το βασικό πρόβλημα που είναι η έλλειψη ανταγωνιστικότητας.


Ο Όλι Ρεν επανήλθε στο θέμα και τον περασμένο Σεπτέμβριο με άρθρο του στην γαλλική εφημερίδα «Les Echos» και υπό τον τίτλο «Αυτό που μας δίδαξε η Ελλάδα». Έγραψε τότε: «Όσοι προτείνουν την αναδιάρθρωση του χρέους, τείνουν να υποτιμούν το σημαντικό οικονομικό και πολιτικό κόστος μιας τέτοιας απόφασης, κόστος που ενδέχεται να έχει σοβαρές συνέπειες στο οικονομικό σύστημα της Ελλάδας, και κατά συνέπεια ολόκληρης της ευρωζώνης και της Ε.Ε.». *


Αντιφατικός στο θέμα της αναδιάρθρωσης είναι και ο ίδιος ο σύμβουλος του πρωθυπουργού Τομμάζο Παντόα Σκιόππα. Πρόσφατα, μέσα στον Οκτώβριο, είπε ότι δεν τίθεται θέμα αναδιάρθρωσης του χρέους της Ελλάδας, απορρίπτοντας τα σχετικά σενάρια και παρατηρώντας ότι οι αγορές έχουν την τάση να υπερβάλλουν.


Μόλις, όμως, τον Σεπτέμβριο ο κ. Σκιόππα με άρθρο του στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς είχε πει ότι τελικά θα χρειαστεί η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και παράταση της παραμονής της τρόικας στην χώρα μας.


Πριν λίγες μέρες και ο διάσημος οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (Καθημερινή, 24 Οκτωβρίου), είχε κρίνει ως μη ρεαλιστική την πρόβλεψη για επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές σε 18 μήνες και είχε ξεκαθαρίσει:


«Παρά την εφαρμογή σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και επώδυνων μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης, η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στο τεράστιο χρέος που συσσωρεύεται και θα αναγκασθεί να προχωρήσει σε αναδιάρθρωσή του». Και πρόσθεσε:


«Αν δεν θέλετε να την πείτε πτώχευση, μην την λέτε πτώχευση. Πείτε την αναδιάρθρωση υπό πίεση, αλλά είναι βέβαιο ότι θα συμβεί».


Συμπλήρωσε επίσης ότι «ακόμη και αν η Ελλάδα υλοποιήσει όλα όσα περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα του ΔΝΤ, εάν λάβει όλα τα δρακόντεια μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης και σταθεροποίησης, το ίδιο το πρόγραμμα προβλέπει μείωση της παραγωγής και, σύμφωνα με το καλύτερο σενάριο, το δημόσιο χρέος της θα σταθεροποιηθεί στα επίπεδα του 148% του ΑΕΠ, που για μένα δεν είναι βιώσιμο και απαιτεί αναδιάρθρωση». Η πτώχευση είπε είναι αναπόφευκτη, διότι είναι αδύνατον να επιζήσει η Ελλάδα με ένα χρέος που φθάνει στο 150% του ΑΕΠ.


Από πλευράς κυβέρνησης, υπάρχουν και άλλες, πρόσφατες, αντιφατικές δηλώσεις: Στις 11 Οκτωβρίου, σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ, ο κ. Παπακωνσταντίνου επιβεβαίωσε ότι η Ελλάδα συζητεί άτυπα την επιμήκυνση της διάρκειας των δανείων από τον μηχανισμό της τρόικας. «Αυτή η συζήτηση», είπε, «άρχισε επειδή όλοι μπορούν να δουν ότι δύο συγκεκριμένες χρονιές, το 2014 και το 2015, το κράτος χρειάζεται να πληρώνει ξαφνικά, αντί για 40-50 δισ. ευρώ, 70 δισ. ευρώ», προσθέτοντας, παρ’ όλα αυτά, πως η χώρα δεν θα χρειαστεί να πάει σε αναδιάρθρωση του χρέους της.


Την επομένη, ο κ. Πεταλωτής ξεκαθάρισε ότι «δεν υπάρχει θέμα παράτασης του μνημονίου, δεν υπάρχει θέμα νέων μέτρων, δεν υπάρχει θέμα αναδιάρθρωσης του χρέους», τονίζοντας ότι δεν υπάρχει συσχετισμός ανάμεσα στα ζητήματα αυτά.


«Είναι τελείως διαφορετικά πράγματα, δεν μας αφορούν, δεν τα συζητάμε καν. Γενικώς δεν γίνεται καμία συζήτηση πέρα από την επιμήκυνση της αποπληρωμής, που είναι κάτι το θεωρητικό», είπε χαρακτηριστικά


Την ίδια ημέρα, η εφημερίδα το «Βήμα» δημοσιεύει ρεπορτάζ σύμφωνα με το οποίο ο σύμβουλος του πρωθυπουργού κ. Λουκάς Παπαδήμος είναι αντίθετος στην αναδιάρθρωση του χρέους και πως θεωρεί ότι η επιλογή αυτή μπορεί προσωρινά να ανακουφίζει τις οικονομικές πιέσεις, μακροπρόθεσμα όμως θα έχει ανεπιθύμητες οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις. «Η αναδιάρθρωση του χρέους δεν είναι λογική λύση για την Ελλάδα» αναφέρει χαρακτηριστικά, γράφει η εφημερίδα.


Η συζήτηση έχει ξεκινήσει από τον περασμένο Αύγουστο, με δημοσιεύματα στον ξένο Τύπο. Η Ντέιλι Τέλεγκραφ αναφέρθηκε στην πιθανότητα αναδιάρθρωσης του χρέους. «Είναι κάτι που θα συμβεί αργά ή γρήγορα» δήλωνε στην εφημερίδα αναλυτής της Μonument Securities, προσθέτοντας ότι υπό τις σημερινές συνθήκες «η παραμονή της χώρας στη ζώνη του ευρώ δεν μπορεί να συνεχιστεί για οικονομικούς λόγους». Το δημοσίευμα εστίαζε στο διογκωμένο χρέος της Ελλάδας που «προβλέπεται ότι θα εκτιναχθεί στο 150% του ΑΕΠ μέσα στην επόμενη τριετία, ακόμη και αν η κυβέρνηση συμμορφωθεί πλήρως με τις απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου». «Η Ελλάδα κυνηγάει την ουρά της» σημείωνε ο συντάκτης του άρθρου, μεταφέροντας εκτιμήσεις αναλυτών, σύμφωνα με τις οποίες «η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας έχει περάσει το σημείο που δεν έχει γυρισμό».


Την ίδια περίοδο (19 Αυγούστου) δημοσιεύθηκε δημοσκόπηση του πρακτορείου Ρόιτερ’ς, στην οποία συμμετείχαν 60 οικονομολόγοι και σύμφωνα με την οποία οι πιθανότητες αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους βρίσκονταν στο 43%. Συγκεκριμένα, από τους 60 οικονομολόγους, οι μισοί έδωσαν πιθανότητα άνω του 50% για αναδιάρθρωση του χρέους στην περίπτωση της χώρας μας και μόνο 10% για Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία.


Στις 6 Σεπτεμβρίου, είχαμε και τις δηλώσεις του διαχειριστή του ομίλου επενδύσεων σε ομόλογα, Pacific Investment Management Co. (Pimco), Andrew Bosomworth, ο οποίος είπε ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικό κίνδυνο αδυναμίας αποπληρωμής χρεών, καθώς εξαιτίας της αφερεγγυότητας, η χώρα δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει τα χρέη της όταν λήξει το πρόγραμμα διάσωσης σε τρία χρόνια.


«Η Ελλάδα είναι αφερέγγυα", δήλωσε ο Bosomworth σε τηλεφωνική του συνέντευξη στο Bloomberg. «Θεωρώ ότι είναι μεγάλος ο κίνδυνος τελικά η Ελλάδα να αθετήσει την δέσμευση αποπληρωμής των χρεών της ή να οδηγηθεί σε αναδιάρθρωση του χρέους της».


Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Παπανδρέου, στην γνωστή συνομιλία του με δημοσιογράφους, στη διάρκεια της οποίας μίλησε για εξεταστική που θα ερευνήσει και τις συναλλαγές με την Γκόλντμαν Ζακς, είπε ότι δεν μπαίνει σε συζήτηση επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής των δανείων και ξεκαθάρισε πως δεν τίθεται θέμα αναδιάρθρωσης του χρέους.


Στις 20 Οκτωβρίου, κατά την συνέντευξη Τύπου μετά την συνεδρίαση του Εκοφίν, ο υπουργός Οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου μίλησε για την προοπτική αναθεώρησης της συνθήκης της Λισαβόνας (που τελικά έγινε) επισημαίνοντας το «πρόβλημα» που παρουσιάζει η γαλλογερμανική πρόταση, καθώς θα μπορούσε να δημιουργηθεί η εικόνα ότι ο μηχανισμός αυτός προβλέπει, μεταξύ άλλων, και το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους μιας χώρας.


Όπως βλέπετε, όλα είναι «δεμένα». Η αναδιάρθρωση του χρέους βρίσκεται προ των πυλών. Και πέρα από ωραιοποιήσεις, κάτι τέτοιο θα οδηγήσει την χώρα για πολλά χρόνια εκτός αγορών και θα παραμείνουμε υπό τον ζυγό της τρόικας τουλάχιστον μέχρι το 2020.